Herman Brand, planoloog van het verleden. In Ommen, waar hij sinds enkele jaren woonde is in 1994 op 63 jarige leeftijd overleden ir Herman Brand. Hij was een man, gefascineerd door het verleden van zijn Zuidoost-Drentse geboortestreek. Zijn voorouders woonden al in 1397 in de grensstreek rond Coevorden. Vijftien opeenvolgende relaties bleven ze hier in Lutten, Heemse (waar de Brandweg naar zijn voorouders is genoemd), Dalen, waar Herman werd geboren en Coevorden, waar h ij zijn jeugd doorbracht.

Na zijn studie aan de Technische Hogeschool in Delft zocht Herman Brand zijn werkterrein in de planologie. Hij was jarenlang hoofd van de verkeersplanning in Den Haag. Hij publiceerde artikelen over de circulatie van het verkeer en vervoer in steden, zoals over de vormgeving van kruispunten, de berekening van verkeerslichten en over de onveiligheid van het fiets- en bromfietsverkeer.

Als zinvolle tijdsbesteding hiel hij zich daarnaast bezig met het verleden van zijn geboortestreek. Zijn kennis als civiel-ingenieur kwam hem daarbij goed van pas bij het vervaardigen van de vroegere vesting Coevorden. Deze studie leidde tot de bouw van een indrukwekkende maquette van de vesting, die nu in het gemeentemuseum Drenthe's Veste in het Arsenaal aan de Haven kan worden bewonderd. Herman Brand voelde als een gemis, dat de geschiedschrijving van de vele oorlogen van vroeger bijna uitsluitend een opsomming was van krijgskundige feiten. Hij was ook benieuwd naar de 'non-official history': de reacties en ervaringen van de gewone mensen, wier dagelijks bestaan vaak zo wreed werd verstoord.

HIj realiseerde zich, dat ditzelfde dreigde te gebeuren met een stuk recente geschiedenis, namelijk de Duitse inval op 10 mei 1940. Als negenjarige jongen had hij die in Coevorden meebeleefd en dit had op hem een onuitwisbare indruk gemaakt. Alle oude verhalen van heel vroeger liet hij toen voor wat ze waren. "Die blijven immers toch wel bewaard en zijn altijd nog te raadplegen."

Hij ging op speurtocht door Nederland en Duitsland om te praten met oud-militairen en met boeren en burgers aan beide kanten van de grens. De emoties van die vijf dagen strijd, zoals ze hem door ooggetuigen na meer dan een kwart eeuw werden verteld, legde hij vast op papier. Hij verstuurde honderden brieven naar instellingen en particulieren en raadpleegde gevechtsrapporten, dagblad artikelen en documenten uit Nederlandse en Duitse bronnen.

Zo kwam na vijf jaar intensief onderzoek in 1980 zijn boek "Die lange morgen in mei" tot stand. Een boek dat landelijk de aandacht trok, omdat het een boeiende reconstructie was van het militaire verzet langs de Drentse grens tegen de aanstormende Duitse regimenten. In de officiële geschiedschrijving, ook in het standaardwerk van dr Lou de Jong, is dat heldhaftig verzet steeds onderbelicht gebleven. De veldslag in de Drentse grensstreek dreigde daardoor voor de geschiedenis verloren te gaan.

In de laatste jaren verdiepte hij zich in het bijzonder in de geschiedenis van Coevorden. Vanuit zijn woonplaats Ommen bezocht hij regelmatig de vestingstad. Zijn ervaring als stadsplanoloog kwam het uitstekend van pas bij zijn studie van de stadsinrichting van Coevorden in vorige eeuwen. Dit leidde tot een (helaas) nog niet voltooide serie boekjes "Gebouwen in de vesting Coevorden", waarin er in 1993 zes zijn verschenen. De serie leek uit te groeien tot een magistraal geheel, waarin een minutieuze reconstructie wordt gegeven van de bebouwing van vroeger en de functie , die deze had in de Coevorder samenleving.

Een hersenbloeding heeft helaas te vroeg en abrupt het leven van Herman Brand afgebroken en een streep getrokken door de plannen die hij nog had. Niet alleen als onderzoeker en auteur was hij bezig. Andere vruchten van zijn creatieve geest zijn de schilderijen, die hij schiep. Schilderijen, waarop hij zich heeft verplaatst in het verleden en zijn visie geeft op het stadspanorama van toen als waardevolle aanvulling op hetgeen hij op schrift heeft overgedragen. Een monumentale nalatenschap. Coevorden zal Herman Brand niet vergeten!

Coevorden tijdens WWII - I-29, I-65, II-40, II-75, II-84, II-87, II-264, III-6, III-37, III-165, III-268, III-272, III-291, IV-196, IV-242